Bahçelievler - İstanbul info@istanbulpediatri.com +90 (212) 441 42 00
Uzmanlığımız Sadece Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları...

Çocuklarda Tuvalet Eğitimi

Tuvalet eğitimi bağırsak ve mesane kontrolü gereken sosyal beceridir. Çocuğunuza tuvaleti kullanmayı öğretmek zaman, anlayış ve sabır gerektirir. En önemli nokta çocuğunuzu tuvaleti kullanmaya zorlamamaktır. Bu yazı çocuğunuzun bu konudaki gelişimine destek olabilmek için hazırlanmıştır.

Bir Çocuk Ne Zaman Tuvalet Eğitimi İçin  Hazırdır

Tuvalet eğitimine başlanması için belli bir yaş yoktur. Doğru zaman çocuğunuzun fiziksel ve zihinsel gelişimine bağlıdır.Bir yaşından küçük çocuklarda bağırsak ve mesane kontrolü zayıftır. 18 ile 24 aylık çocukların çoğunluğu tuvalet eğitimi için hazırdırlar. Fakat bazı çocuklar 30 aydan sonrasına kadar bile hazır olmayabilirler.

Çocuğunuzun duygusal olarak da hazır olmalıdır. Çocuğunuzun istekli olması, direnç göstermemesi veya korkmaması gerekir. Eğer çocuğunuz çok direnç gösterirse bir süre daha beklemek en iyisi olur.

Tuvalet eğitimindeki en önemli konu sakin davranmaktır. Unutmayın ki çocuktan başka hiç kimse ne zaman ve nerede idrarın geldiğini yada bağırsak hareketinin olduğunu bilemez ve kontrol edemez. Çocuğunuzla güç mücadelesinden kaçının. Tuvalet eğitimi yaşındaki çocuklar kendi bireyselliklerinin farkına varırlar. Kendi sınırlarını sınamak için çeşitli yollar denerler. Bazı çocuklar bunu bağırsak hareketlerini tutarak gerçekleştirirler.

Çocuğunuzun Tuvalet Eğitimine Hazır Olduğunu Gösteren Bulgular :

  • Çocuğunuz 2 saatten uzun süre kuru kalabiliyorsa veya gündüz uykularından kuru kalkıyorsa,

  • Bağırsak hareketleri düzenli ve önceden tahmin edilebiliyorsa,

  • Çocuğunuz basit emirleri yerine getirebiliyorsa,

  • Çocuğunuz banyoya gidip gelebiliyorsa ve giysisini asmaya yardım edebiliyorsa,

  • Çocuğunuz altını kirlettiğinde rahatsız oluyorsa ve haltının değiştirilmesini istiyorsa,

  • Çocuğunuz bezden kurtulmak istiyorsa

Bazen Aşağıdaki Durumlarda Tuvalet Eğitimini Ertelemek Gerekebilir.

  • Aile başka bir yere taşınmışsa veya taşınmak üzereyse,

  • Yeni bir çocuğunuz olmuşsa veya bir bebek bekliyorsanız,

  • Evde bir hastalık varsa, yeni bir ölüm olmuş ise veya başka aile problemleri varsa.

Her şeye rağmen çocuğunuz tuvaleti nasıl kullanacağını problemsiz bir şekilde öğreniyorsa yukarıdaki koşullarda tuvalet eğitimini ertelemeye gerek yoktur. 

Çocuğunuza Tuvaleti Kullanmayı Nasıl Öğreteceksiniz

Hangi kelimeleri kullanacağınıza karar verin

Mesane (idrar torbası), bağırsak hareketleri ve vücudun çeşitli bölümleri için kullanacağınız kelimeleri dikkatlice seçiniz. Arkadaşlarınızın, komşularınızın, öğretmenlerin de bu kelimeleri duyacağını unutmayınız. Kullanacağınız terimler başkalarını ve çocuğunuzu rahatsız etmemeli, moral bozukluğu yaratmamalı yada strese sokmamalıdır.

Çocuğunuzun dışkısını yaptığında ona kirli, yaramaz gibi sözcükler kullanmaktan kaçının. Bu negatif terimler çocuğunuzun utanmasına ve içine kapanmasına sebep olur. Kaka yapma ve işemenin doğal olduğunu anlatan davranış içinde bulunun.

Çocuğunuz meraklı olabilir ve oynamayı deneyebilir. Siz çocuğunuzu bundan uzak tutarken “bu oyuncak bir şey değil” deyip onu kırmaktan kaçının. 

Bir oturak alın

Çocuğunuz hazır olduğunda ona bir oturak alın. Oturak küçük bir çocuğun kullanması için çok uygundur. Çünkü onun içine tuvaletini yapmasında bir zorluk yoktur ve çocuğun ayakları yere basar.

Çocuklar genellikle ailelerinin banyo faaliyetlerine ilgi duyarlar. Bazen ailelerin çocuklarına banyo faaliyetlerini izlettirmesi çocuğun bu konuyu daha iyi anlamasına yardımcı olur. Çocuğunuz sizin yaptığınız hareketleri görecek ve onların her hareketini taklit edecektir. Mümkünse anneler kız çocuklarına, babalar da erkek çocuklarına tuvaleti nasıl kullanacağını göstermelidir. Çocuklar bu yöntemleri ağabeyleri veya ablalarından,arkadaşlarından veya akrabalarından da öğrenebilirler.

Düzenli olarak kullanma girişimlerinde bulunan

Çocuğunuz bağırsak hareketi başladığı veya idrar geldiği zaman hemen oturağa götürün. Her seferinde çocuğunuzu orada birkaç dakika yapmak istediğinizi ona anlatın. Dikkatli olun ve önlemlerinizi alın. Eğer çok direnirse bu onun tuvalet eğitimine başlaması için doğru bir zaman olmadığını gösterir.

Çocuğunuzu tuvaleti geldiğinde haber verecek kadar cesaretlendiriniz. Çocuğunuzu size daha ziyade bezini ıslattıktan yada kakasını yaptıktan sonra haber verecektir. Bu çocuğunuzun vücut işlemlerinin farkında olmaya başladığının işaretidir. Çocuğunuz size haber verdiğinde onu ödüllendirin ve ona bir dahaki sefere daha çok bilgi vermesini önerin.

Çocuğunuz bağırsak hareketi olmadan önce garip sesler çıkarabilir, oyun oynamayı bırakabilir veya bitirdiği zaman yüzü kızarabilir. Bu işaretlerin anlamının bağırsak hareketlerinin başlaması olduğunu ve bu tip şeyler olduğunda tuvaleti kullanması gerektiğini ona anlatın.

Genellikle çocuklar idrarının geldiğini kakasının geldiğinden daha zor anlar. Bazıları kakasını tutmayı öğrendikten birkaç ay sonra bile idrarlarını tutamazlar. Bazıları da ilk önce idrarını tutmayı öğrenirler. Erkek çocukların çoğu idrarlarını, ilk önce oturak yaşının sonuna yakın yapmayı öğrenirler.

Çocuğunuzun oturağa gitmesini, sabah kalktıktan sonra, yemeklerden sonra veya uykudan önce gibi belli zamanlara bağlayıp düzenli olarak yapabilirsiniz.

Tuvalet Eğitiminde Başarılı Olabilmek İçin Çocuğunuza  Uygun Hızda Eğitim Verin

Çocuğunuzun gayretini desteklemelisiniz. Çabuk sonuca ulaşmayı denemeyin. Çocuğunuz başardığında onu cesaretlendirin. Bir hata olduğunda hemen üzülmeyin ve o hatayı belli etmeden düzeltin. Ceza ve azarlamalar çocuğunuzun kendisini kötü hissetmesini ve tuvalet eğitiminin uzamasına neden olur.

Çocuğunuza Temizlik Kurallarını da Öğretin

Çocuğunuza nasıl temizlik yaptığınızı dikkatlice gösterin.(Kızlar önden arkaya doğru temizlenmelidirler.)

Çocuğunuzun tuvaletten sonra ellerini yıkadığından emin olunuz.

Bazı çocuklar atıklarının vücutlarının bir parçası olduğuna inanırlar, dışkılarının tuvaletten akıp gitmesi onları korkutur ve bu durumu anlayamazlar. Bazı çocuklar ise tuvalete otururken sifon çekilince tuvaletin onları yutacağından korkarlar. Aileler vücut atıklarının anlamını çocuklara anlatmalıdırlar. Çocukların duygularının kontrolü için birkaç parça tuvalet kağıdını tuvalete atın ve sifonu çekin. Bu çocuklara sesin korkulacak bir şey olmadığını, sadece su geldiğini ve bazı şeylerin yok olduğunu açıklar.

Alıştırma Kilotlarının Kullanımı İçin Cesaretlendirin

Çocuğunuz birkaç kez başardıktan sonra ona özendiği kilotları alın. Bu an çok özel olmalıdır. Çocuğunuzun büyüdüğünü kendisine hissettirin ve güvenini arttırın. Her zaman kazalara hazırlıklı olun.

Tuvalet eğitimi haftalar aylar sonra bile tam bitmeyebilir. Gene de çocuğunuzu belli günün belli zamanlarında oturağa oturtmak yararlı olur. Çocuğunuz oturağı başarılı bir şekilde kullanıyorsa bir ödülü hak etmiştir.  Eğer kullanamıyorsa bu güzel bir alıştırma olabilir.

Başlangıçta bazı çocuklar tuvaletten alındıktan henüz sonra çişlerini yada kakalarını yapabilirler. Çocuğunuz büyük ve küçük tuvaletine gitmesi zaman alır. Bu tür kazalar sıklaşıyorsa çocuğunuz tuvalet eğitimi için henüz hazır değil demektir.

Bazı çocuklar kaka yapacakları zaman bez bağlanmasını isteyebilirler ve kaka yapmak için özel bir yerde durabilirler. Bunu bir başarısızlık olarak düşünmek yerine, bağırsak hareketlerini fark ettiği için çocuğunuzu övün. Bezli iken kakası gelince bezini çıkarmadan tuvalete gitmesini önerebilirsiniz. Onu gelişmelerden dolayı cesaretlendirin ve bezsiz olarak lazımlığa oturması yönünde çalışın.

Bazı çocuklar günde 2-3 kez, bazıları ise 3 günde 1 kaka yaparlar. Dengeli bir beslenme sonucu gelişen yumuşak ve rahat dışkılama, çocuk ve aile için kolaylaştırır. Çocuğunuzu tuvalet eğitimi için aşırı zorlamanız, uzun dönemli bağırsak sorunlarının ortaya çıkmasına yol açabilir.

Çocukların büyük bir kısmı 3-4 yaş arası gündüz kuru kalmayı ve bağırsak hareketlerini kontrol etmeyi başarırlar. Çocuğunuz gündüzleri kuru kalmayı başarsa bile geceleri bunu başarabilmesi aylar hatta yıllar alabilir. Kızların büyük bir kısmı erkeklerin %75’i 5 yaşından sonra geceleri de kuru kalabilirler.

Genellikle çocuğunuz ne zaman oturak yerine tuvaleti kullanacağını size bildirir. Çocuğunuzun boyunun yeterli olduğundan emin olun ve tuvalet kullanma aşamalarını onunla birlikte uygulayın.

Copyright © 2016 İstanbul Pediatri Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Merkezi